Λιπώδες Ήπαρ (NAFLD)
Το λιπώδες ήπαρ ή μη-αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος (NAFLD– non-alcoholic fatty liver disease) είναι η συσσώρευση λίπους στο συκώτι, που δε σχετίζεται με την κατάχρηση αλκοόλ. Είναι μία από τις πιο συχνές νόσους στο δυτικό κόσμο, όπου πάσχει 1 στους 4 ανθρώπους.
Λιπώδες Ήπαρ (NAFLD)
Το λιπώδες ήπαρ ή μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος (NAFLD) είναι μία από τις πιο διαδεδομένες ηπατικές παθήσεις παγκοσμίως, με τα ποσοστά να αυξάνονται ραγδαία λόγω της παχυσαρκίας, της ανθυγιεινής διατροφής και της καθιστικής ζωής. Χαρακτηρίζεται από συσσώρευση λίπους στα ηπατικά κύτταρα, χωρίς σημαντική κατανάλωση αλκοόλ, και αποτελεί μία σιωπηλή απειλή για τη λειτουργία του ήπατος, που μπορεί να εξελιχθεί σε πιο σοβαρές καταστάσεις όπως η ηπατική ίνωση, κίρρωση ή ακόμα και καρκίνος του ήπατος. Η διατροφή παίζει κεντρικό ρόλο στην πρόληψη και την αντιμετώπισή της.
Τι είναι το λιπώδες ήπαρ (NAFLD);
Η μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος είναι μία πάθηση κατά την οποία το 5% ή περισσότερο του βάρους του ήπατος αποτελείται από λίπος, χωρίς να οφείλεται στην υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.
Υπάρχουν δύο κύριες μορφές:
Απλή λιπώδης διήθηση: Αποθήκευση λίπους στο ήπαρ χωρίς φλεγμονή ή βλάβη.
Μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα (NASH): Προχωρημένη μορφή με φλεγμονή, ηπατική βλάβη και κίνδυνο ίνωσης.
Αίτια και παράγοντες κινδύνου
Παχυσαρκία και ιδιαίτερα κοιλιακή παχυσαρκία
Ινσουλινοαντίσταση και μεταβολικό σύνδρομο
Διατροφή πλούσια σε ζάχαρη (ιδιαίτερα φρουκτόζη) και κορεσμένα/τρανς λιπαρά
Καθιστικός τρόπος ζωής
Ορισμένα φάρμακα, ορμονικές διαταραχές
Κληρονομική προδιάθεση
Συμπτώματα και διάγνωση
Το λιπώδες ήπαρ συνήθως δεν προκαλεί συμπτώματα στα πρώτα στάδια. Σε προχωρημένες καταστάσεις μπορεί να εμφανιστούν:
Κόπωση
Δυσφορία ή πόνος στην άνω δεξιά πλευρά της κοιλιάς
Αίσθημα βάρους
Η διάγνωση βασίζεται σε:
Εργαστηριακές εξετάσεις (ηπατικά ένζυμα, υπερηχογράφημα, μαγνητική τομογραφία)
Αποκλεισμό άλλων αιτιών (αλκοόλ, ιογενείς ηπατίτιδες)
Βιοψία ήπατος (σε σοβαρές περιπτώσεις)
Επιπλοκές
Ίνωση και κίρρωση του ήπατος
Ηπατοκυτταρικός καρκίνος
Αυξημένος κίνδυνος καρδιαγγειακών νοσημάτων
Μεταβολικές διαταραχές (διαβήτης, υπέρταση)
Ο ρόλος της διατροφής
Διατροφικές κατευθύνσεις
Μείωση θερμίδων και απώλεια βάρους – στόχος 5-10% μείωσης σωματικού βάρους.
Περιορισμός πρόσληψης ζάχαρης, ειδικά φρουκτόζης (αναψυκτικά, γλυκά).
Αύξηση κατανάλωσης αντιοξειδωτικών (φρούτα, λαχανικά).
Προτίμηση σε καλά λιπαρά (μονοακόρεστα και πολυακόρεστα) – ελαιόλαδο, ξηροί καρποί, λιπαρά ψάρια.
Μείωση κορεσμένων και τρανς λιπαρών (τηγανητά, επεξεργασμένα τρόφιμα).
Αυξημένη πρόσληψη φυτικών ινών (όσπρια, δημητριακά ολικής, λαχανικά).
Περιορισμός κόκκινου κρέατος και επεξεργασμένων κρεάτων.
Κατανάλωση μέτριας ποσότητας καφεΐνης (καφές, τσάι) – με μελέτες που δείχνουν προστατευτική δράση.
Προτεινόμενο διατροφικό πρότυπο
Μεσογειακή διατροφή: Πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, ελαιόλαδο, ψάρια, μέτρια κόκκινο κρασί.
Δίαιτα χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη για καλύτερο γλυκαιμικό έλεγχο.
Περιορισμός επεξεργασμένων τροφίμων και γλυκών.
Άσκηση και άλλες παρεμβάσεις
Τακτική αερόβια άσκηση (30-60 λεπτά/ημέρα, 3-5 φορές την εβδομάδα) βοηθά στη μείωση του λίπους στο ήπαρ.
Έλεγχος άλλων παραγόντων κινδύνου (διαβήτη, υπέρτασης).
Αποφυγή αλκοόλ – ιδιαίτερα αν υπάρχει ήδη ηπατική βλάβη.