Υπόταση
Η Υπόταση, ή χαμηλή αρτηριακή πίεση, ορίζεται συνήθως ως αρτηριακή πίεση κάτω από 90 mmHg για τη συστολική και κάτω από 60 mmHg για τη διαστολική πίεση. Αν και συχνά θεωρείται λιγότερο προβληματική από την υπέρταση, μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα και επιπλοκές.
Υπόταση
Η Υπόταση συμβαίνει όταν η καρδιά, τα αιμοφόρα αγγεία ή το αίμα δεν λειτουργούν σωστά, με αποτέλεσμα η αρτηριακή πίεση να πέφτει σε επίπεδα που δεν επαρκούν για την σωστή κυκλοφορία του αίματος και της οξυγόνωσης των οργάνων. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η χαμηλή πίεση μπορεί να μην προκαλεί κανένα σύμπτωμα και να μην αποτελεί πρόβλημα, ενώ σε άλλες μπορεί να προκαλέσει ζάλη, λιποθυμία, κόπωση και άλλα δυσάρεστα συμπτώματα.
Ως χαμηλή αρτηριακή πίεση χαρακτηρίζεται η κατάσταση στην οποία η τιμή της συστολικής (μεγάλης) πίεσης είναι μικρότερη από 90 mm Hg και η τιμή της διαστολικής (μικρής) πίεσης είναι κάτω από 60 mm Hg.
Ιδανικές τιμές θεωρούνται, σε γενικές γραμμές, αυτές των 120 και 80 mm Hg αντίστοιχα, με τις υψηλότερες (υπέρταση) να αποτελούν σημαντικό λόγο ανησυχίας και τις μικρότερες (υπόταση) συχνά να μην θεωρούνται προβληματικές.
Αυτό συμβαίνει γιατί, σε πολλές περιπτώσεις, η χαμηλή αρτηριακή πίεση δε συνδέεται με κάποιο σοβαρό πρόβλημα υγείας. Σε αρκετές περιπτώσεις, βέβαια, η υπόταση συνοδεύεται από διάφορα συμπτώματα, ενώ μπορεί να αποτελέσει μέχρι και κίνδυνο για τη ζωή.
Σε κάθε περίπτωση, είναι σημαντικό να εντοπίζεται η αιτία που την προκαλεί, ώστε να μπορεί να αντιμετωπιστεί, εφόσον κριθεί απαραίτητο.
Όπως πολλοί γνωρίζουν, η αρτηριακή πίεση μεταβάλλεται κατά τη διάρκεια της ημέρας και επηρεάζεται από παράγοντες όπως η ώρα, το φαγητό, η φυσική κατάσταση, η λήψη φαρμάκων, το στρες και η στάση του σώματος.
Τύποι Υπότασης
Ορθοστατική υπόταση (postural/orthostatic hypotension); Αφορά την απότομη πτώση της αρτηριακής πίεσης, που προκαλείται όταν σηκωνόμαστε ξαφνικά από μία καθιστή θέση ή από κατάκλιση. Αυτός ο τύπος υπότασης είναι ιδιαίτερα κοινός στους ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας.
Μεταγευματική υπόταση (postprandial hypotension): Εδώ, η πτώση της αρτηριακής πίεσης παρουσιάζεται 1-2 ώρες μετά την κατανάλωση κάποιου μεγάλου ή/και υψηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες γεύματος. Σε αυτόν τον τύπο υπότασης, προτείνεται η κατανάλωση μικρών γευμάτων με χαμηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες, καθώς και η επαρκής κατανάλωση νερού και η αποφυγή του αλκοόλ.
Νευρωνικά μεσολαβούμενη υπόταση (Neurally mediated hypotension): Σε αυτήν την περίπτωση παρατηρείται πτώση της αρτηριακής πίεσης, συνήθως μετά από παρατεταμένη ορθοστασία. Παρατηρείται κυρίως σε νεαρούς ενήλικες και παιδιά.
Ποια είναι τα συμπτώματα της Υπότασης;
- Αίσθημα ζάλης και αστάθεια
- Ωχρότητα και ατονία
- Θολή όραση
- Δύσπνοια (γρήγορη και κοφτή αναπνοή)
- Γρήγορο και αδύναμο καρδιακό παλμό
- Ναυτία
- Λιποθυμία
- Έντονη κούραση
- Ευερεθιστότητα – σύγχυση
- Δυσκολία συγκέντρωσης
Πού οφείλεται η Υπόταση;
Οι πολύ χαμηλές τιμές αρτηριακής πίεσης είναι πιθανό να οφείλονται σε πλήθος παραγόντων, με ορισμένες ομάδων ανθρώπων να διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο να εμφανίσουν υπόταση, συγκριτικά με άλλους.
Σε γενικές γραμμές, οποιοσδήποτε μπορεί να παρουσιάσει χαμηλή πίεση σε κάποια φάση στη ζωή του, είτε αυτό είναι ανησυχητικό και εκδηλωθεί με συμπτώματα είτε όχι.
Όταν η χαμηλή πίεση συνοδεύεται από συμπτώματα ή η πτώση των τιμών της συμβαίνει πολύ απότομα, είναι πιθανό αυτό να προκαλείται από κάποια παθολογική κατάσταση (νόσο) ή/και από τη λήψη κάποιας φαρμακευτικής αγωγής.
Παράγοντες κινδύνου και πιθανές αιτίες για την εμφάνιση υπότασης αποτελούν τα παρακάτω:
- Αφυδάτωση: Όταν είμαστε αφυδατωμένοι (λόγω ανεπαρκούς πρόσληψης υγρών, διάρροιας, λήψης διουρητικών κ.λπ.) μειώνεται ο όγκος του αίματος και η πίεση μπορεί να πέσει σημαντικά.
- Ενδοκρινικές διαταραχές όπως η νόσος του Addison, ο υποθυρεοειδισμός, ο διαβήτης και η υπογλυκαιμία.
- Καρδιακά προβλήματα (π.χ. καρδιακή ανεπάρκεια, βραδυκαρδία, αρρυθμίες).
- Φαρμακευτική αγωγή (π.χ. διουρητικά, αντικαταθλιπτικά).
- Εγκυμοσύνη: Κατά τις πρώτες 24 εβδομάδες κύησης παρατηρείται συχνά υπόταση στις γυναίκες.
- Ηλικία 65+ : Με το πέρας των χρόνων, η πίεση φυσιολογικά μειώνεται, με τα άτομα άνω των 65 ετών να εμφανίζουν συχνά υπόταση, ιδιαίτερα μετά από τα γεύματα.
- Ηπατική νόσος
- Διατροφικές ελλείψεις (π.χ. έλλειψη βιταμίνης Β12-φυλλικού οξέος-σιδήρου).
- Απώλεια αίματος
- Αλλεργική αντίδραση
- Θερμοπληξία
Τι μπορεί να προκαλέσει απότομη πτώση της πίεσης;
Κάτι τέτοιο μπορεί να οφείλεται σε διάφορους λόγους. Στις αιτίες της ακραίας πτώσης της πίεσης συγκαταλέγονται οι εξής:
- Σοβαρή αλλεργική αντίδραση (αναφυλαξία)
- Ανεξέλεγκτη αιμορραγία
- Σοβαρή λοίμωξη του αίματος (σηψαιμία)
- Έντονη αφυδάτωση (π.χ. από διάρροια, έμετο, πυρετό)
- Καρδιακή ανεπάρκεια
- Ακραίες θερμοκρασίες (πολύ χαμηλές/πολύ υψηλές)
Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να διερευνάται και να αντιμετωπίζεται η αιτία που την προκαλεί, για να αποφευχθούν οι πιθανές επιπλοκές.
Πότε είναι επικίνδυνη η χαμηλή πίεση;
Η χαμηλή αρτηριακή πίεση (υπόταση) θεωρείται επικίνδυνη όταν είναι αρκετά χαμηλή ώστε να προκαλέσει συμπτώματα ή να επηρεάσει την κανονική λειτουργία του σώματος. Αυτό συμβαίνει συνήθως όταν η πίεση είναι τόσο χαμηλή που δεν μπορεί να εξασφαλίσει επαρκή παροχή οξυγόνου και θρεπτικών ουσιών στα ζωτικά όργανα, όπως ο εγκέφαλος και η καρδιά.
Μερικά συμπτώματα που μπορεί να υποδηλώνουν επικίνδυνα χαμηλή αρτηριακή πίεση περιλαμβάνουν σοβαρή ζάλη, λιποθυμία, θολή όραση, αδυναμία, δυσκολία στην αναπνοή. Επίσης, η χαμηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να οδηγήσει σε καταστάσεις σοκ, όπου τα όργανα του σώματος αρχίζουν να απενεργοποιούνται λόγω ανεπαρκούς παροχής αίματος.
Είναι σημαντικό να αναζητηθεί ιατρική βοήθεια αν εμφανίζονται τέτοια συμπτώματα ή αν υπάρχει ανησυχία για την πίεση του αίματος. Η υπόταση μπορεί να είναι σημάδι υποκείμενης πάθησης ή κατάστασης που απαιτεί ιατρική παρέμβαση.
Έχω χαμηλή πίεση – τι να φάω;
Η αλήθεια είναι πως δεν υπάρχει κάποιο ειδικό διαιτολόγιο που να προτείνεται στα άτομα με υπόταση. Ιδιαίτερα για όσους έχουν χαμηλή πίεση χωρίς συμπτώματα και επιπλοκές, είναι πιθανό να μην απαιτείται καμία αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες.
Σε αντίθετη περίπτωση, γίνονται ορισμένες συστάσεις διατροφής από ειδικούς, οι οποίες είναι εξατομικευμένες, ώστε να εξυπηρετήσουν σωστά τη συνολική υγεία του ατόμου.
Συνήθως προτείνονται ένα ή περισσότερα από τα εξής:
- Επαρκής κατανάλωση υγρών μέσα στη μέρα
- Κατανάλωση μικρών και συχνών γευμάτων
- Αποφυγή κατανάλωσης αλκοολούχων ποτών
- Κατανάλωση αλατιού (προσθήκη στο φαγητό)
- Επαρκής πρόσληψη των βιταμινών Β9 & Β12
- Κατανάλωση καφέ ή τσαγιού το πρωί/μεσημέρι
Η κατανάλωση νερού και άλλων υγρών (π.χ. χυμός, γάλα) είναι απαραίτητη για την επαρκή ενυδάτωση και την πρόληψη αφυδάτωσης του οργανισμού.
Επιπλέον, η κατανάλωση αλατιού – προσθέτοντάς το στο φαγητό ή καταναλώνοντας κάποιο αλμυρό σνακ – θα πρέπει να γίνεται με προσοχή και σε ποσότητες που έχει προτείνει κάποιος αρμόδιος επιστήμονας υγείας. Το ίδιο ισχύει και για την κατανάλωση καφέ και τσαγιού.
